Прывад тармазоў

Аўтамабіль аснашчаны двума відамі тармазных сістэм - рабочай і стаяначнай. Першая служыць для рэгулявання хуткасці руху аўтамабіля і яго прыпынку з неабходнай эфектыўнасцю, а стаяначная тармазная сістэма ўтрымлівае аўтамабіль нерухомым адносна дарогі.

Працоўная тармазная сістэма мае гідраўлічны прывад з дыяганальным падзелам контураў, адзін з якіх прыводзіць у дзеянне тармазныя механізмы правага пярэдняга і левага задняга колаў (паз 84), іншы - левага пярэдняга і правага задняга колаў (паз 85). Дыяганальны прывад спалучаецца з адмоўным плячом абкату перадпакояў колаў (гл «Пярэдняя падвеска»). Такая схема прывада забяспечвае захаванне прамалінейнага руху і дастатковую эфектыўнасць тармажэння пры разгерметызацыі аднаго з контураў. У гэтым выпадку які працуе контур будзе выконваць ролю запаснай тармазной сістэмы.

Стаяначная тармазная сістэма мае механічны прывад на тармазныя механізмы задніх колаў. Апроч свайго асноўнага прызначэння стаяначная тармазная сістэма можа быць скарыстана як аварыйная пры выйсці мз ладу аднаго або абодвух контураў працоўнай тармазной сістэмы.

У гідраўлічны прывад працоўнай тармазной сістэмы ўключаны вакуумны ўзмацняльнік 10 і рэгулятар ціску 5 задніх тармазоў. Узмацняльнік стварае камфорт пры кіраванні аўтамабілем шляхам памяншэння высілка на педаль тормазу і памяншэнні ходу педалі. Рэгулятар ціску перашкаджае блакаванню задніх колаў перш чым заблакуюцца перадпакоі колы. Ён спрацоўвае пры вызначаным ціску, і яго дзеянне не залежыць ад нагрузкі на заднюю вось аўтамабіля ў адрозненне ад папярэдніх мадэляў ВАЗ.


Шэраг вузлоў працоўнай тармазной сістэмы уніфікаваны з іншымі мадэлямі. Так, напрыклад, вакуумны ўзмацняльнік ужываецца з аўтамабіля ВАЗ-2103, галоўны тармазны цыліндр ВАЗ-2121, бачок галоўнага цыліндру - з ВАЗ-21011, перадпакоі і заднія шлангі - з ВАЗ-2108. Уніфікаваны таксама і цэлы шэраг дэталяў прывада тармазоў і тармазных механізмаў.

У прывад працоўнай тармазной сістэмы ўваходзяць: педаль 1 тормазы, вакуумны ўзмацняльнік 10, галоўны цыліндр 8 і яго бачок 9, рэгулятар ціску 5 задніх тармазоў, колавыя цыліндры тармазных механізмаў перадпакояў і задніх колаў і трубаправоды дыяганальных контураў.

Педаль 5 (гл. гл. 18) тормазы служыць для прывада вакуумнага ўзмацняльніка. Яна разам з педаллю счаплення падвешана да кранштэйна 1 пры дапамозе восі 6. У ступіцах педаляў усталяваныя па дзве пластмасавыя ўтулкі 30 з дыяганальным разрэзам, скрозь якія праходзіць вось, агульная для абедзвюх педаляў. Утулкі педаляў пры зборцы змазваюцца змазкай Літол-24, і падчас эксплуатацый аўтамабіля дадатковай змазкі не патрабуюць. Педаль тормазу ўсталяваная на восі паміж шчакой кранштэйна 1 і распорной утулкай 31. Вось педалі ў адтулінах кранштэйна фіксуецца стопорной клямарам 8.

У зыходнае становішча педаль тормазу ўсталёўваецца адцяжной спружынай 50. У гэтым становішчы педаль упіраецца ў пластмасавы ўпор выключальніка 51 стоп-сігналу. Педаль тормазу шарнірна злучаецца са штурхачом 49 клапана вакуумнага ўзмацняльніка. Злучальны палец фіксуецца ў адтуліне штурхача стопарным клямарам.

Вакуумны ўзмацняльнік

Вакуумны ўзмацняльнік мацуецца да пласціны кранштэйна педаляў счаплення і тормазы на чатырох шпільках гайкамі. Паміж вакуумным узмацняльнікам і пласцінай кранштэйна ўсталяваная гумавая пракладка.


Паміж корпусам вакуумнага ўзмацняльніка і яго вечкам заціснуты вонкавы паясок гумовай дыяфрагмы 40, падзяляльны ўзмацняльнік на вакуумную А і атмасферную Бы паражніны. Вакуумная паражніну праз шланг з наканечнікам 30 і клапанам 31 злучаецца з впускной трубой рухавіка. Для герметызацыі злучэння наканечнік 30 злучаецца з вакуумным узмацняльнікам праз гумовы фланец 32.

Усярэдзіне вакуумнага ўзмацняльніка размешчаны пластмасавы корпус 39 клапана, хваставік якога на выйсці з корпуса ўзмацняльніка герметызуецца ўшчыльняльнікам 45. Ён усталяваны ў гняздзе вечка корпуса ўзмацняльніка і падціскаецца да отбортовке гнёзды дыстанцыйным кольцам, якое замыкаецца стопорным кольцам. Для абароны рухомага хваставік корпуса клапана ад забруджвання на отбортованную частка вечка корпуса ўзмацняльніка і на хваставік корпуса клапана апранаецца гафрыраваны ахоўны чахол 47.

У корпусе клапана размешчаны буфер 38, поршань 44 з штурхачом 49, гумовы клапан 46, спружыны з апорнымі кубкамі і паветраны фільтр 48.

У вывострыванне поршня 44 заходзіць упартая пласціна 42, іншы канец якой упіраецца ў паясок дыяфрагмы 40, што прадухіляе яе выпаданне. Гэтая пласціна фіксуе ў корпусе 39 клапана поршань у зборы з штурхачом 49 і клапанам 46. У буфер 38 упіраецца шток 37 прывада поршня галоўнага цыліндру. На вынахадзе з корпуса вакуумнага ўзмацняльніка шток абціскаецца ўшчыльняльнікам 35, які падціскаецца абоймай 34 да гнязда корпуса ўзмацняльніка. У тарцовую адтуліну штока ўкруцяць ніт 15, якім рэгулюецца вынахад штока з корпуса ўзмацняльніка (1,25_-0,2 мм) Шаравая галоўка штурхача клапана абціснутая ў гняздзе поршня 14.


Гумовы клапан 46 сабраны на штурхальніку 49. Рухомая галоўка клапана, узмоцненая металічнай шайбай, падціскаецца спружынай праз апорны кубак да задняга тарца поршня (пры поўным растормаживании). Для рухомай галоўкі клапана ў корпусе 39 маецца сядло. Нерухомы капец клапана падціскаецца спружынай праз апорны кубак да ўнутранай сценкі хваставіка корпуса клапана, ствараючы надзейнае ўшчыльненне. Для ачысткі атмасфернага паветра ў хваставіку корпуса клапана ўсталяваны паралонавы паветраны фільтр 48. Паміж сабой корпус 33 і вечка 41 узмацняльніка злучаюцца за рахунак уводу выступаў вечка ва западзіны корпуса і наступнага павароту вечка да заводу яе краёў пад выступы корпуса. Раз'ём вечка і карпусы ўзмацняльніка ўшчыльняецца буртам гумовай дыяфрагмы 40, заціснутым паміж імі.

У корпусе ўзмацняльніка мацуецца праз гумовы фланец 32 пластмасавы наканечнік 30, у які ўмантаваны вакуумны клапан 31. Ён прадухіляе трапленне гаручай сумесі ў вакуумную паражніну А ўзмацняльніка.

Працаздольнасць вакуумнага ўзмацняльніка можна праверыць на аўтамабілі без яго зняцця. Для гэтага націскаюць 5...6 раз на педаль тормазу пры непрацуючым рухавіку, каб стварыць у паражнінах А і Бы аднолькавы ціск, блізкае да атмасфернага. Утрымліваючы педаль тормазу ў націснутым становішчы, запускаюць рухавік. Пры спраўным вакуумным узмацняльніку педаль тормазу пасля запуску рухавіка павінна сыйсці наперад .

Калі педаль тормазу не сыходзіць наперад, правяраюць мацаванне наканечніка шланга, стан і мацаванне фланца наканечніка ва ўзмацняльніку, шланга да наканечніка і штуцэру впускной трубы рухавіка, бо паслабленне мацавання або іх пашкоджанне рэзка зніжае разрэджанне ў паражніны А і эфектыўнасць працы ўзмацняльніка.

Галоўны цыліндр

Галоўны цыліндр мацуецца да корпуса вакуумнага ўзмацняльніка фланцам на двух шпільках. Усярэдзіне цыліндру размешчаны два поршня: пярэдні 23 і задні 16. Пярэдні поршань служыць для прывада контуру "левы пярэдні - правы задні тормазы", задні - для прывада контуру "правы пярэдні - левы задні тормазы". З тарца ў корпус цыліндру ўкручаная корак 24 з ушчыльняльнай пракладкай. Паміж коркам і поршнем, а таксама паміж абодвума поршнямі ўсталяваныя спружыны 21, якія вяртаюць поршні ў зыходнае становішча. Зваротны ход поршня пад дзеяннем спружын абмяжоўваецца шрубамі 17, хваставікі якіх заходзяць у пазы поршняў. Даўжыня пазы кожнага поршня адпавядае іх максімальнаму ходу.

У задняй праточцы поршня 16 і ў яго колцавай канаўцы размешчаны ўшчыльняльныя кольцы 19 і 29. Пярэдняя частка поршня 16 пераходзіць у фасонны хваставік, які з'яўляецца накіроўвалай для зваротнай спружыны 21. У хваставіку маецца цэнтральнае свідраванне, якое злучаецца з колцавай канаў. Вадкасць, якая праходзіць праз цэнтральнае свідраванне і радыяльныя адтуліны, аказвае ціск на ўнутраную паверхню пярэдняга ўшчыльняльнага кольца 19, што забяспечвае больш шчыльнае прыляганне кольца да люстэрка цыліндру.

На пярэдняе ўшчыльняльнае кольца 19 дзейнічае высілак ад спружыны 20, якое імкнецца прыціснуць ушчыльняльнае кольца да тарца канаўкі поршня. Іншым канцом спружына ўпіраецца ў апорны кубак 28. На проточку поршня свабодна надзетая распорная ўтулка 18.

Задняе ўшчыльняльнае кольца пярэдняга поршня падціскаецца да тарцовай паверхні поршня спружынай 21 праз апорную шайбу 22.

Для надзейнасці ўшчыльнення вонкавы дыяметр ушчыльняльных кольцаў некалькі перавышае ўнутраны дыяметр цыліндру. Форма кольцаў, закругленая са боку люстэрка цыліндру, забяспечвае мінімальнае супраціў трэнню і суцэль здавальняючую змазку паверхні слізгацення.

Поршань 16 паражніны контуру «правы пярэдні - левы задні тормазы» па сваёй прыладзе адрозніваецца ад поршня 28 паражніны контуру «левы пярэдні - правы задні тормазы» задняй часткай, у якой праточана колцавая канаўка для размяшчэння ўшчыльняльнага кольца 29 нізкага ціску.

Зверху ў корпусе цыліндру выкананы адтуліны. У расточванне двух з іх устаўленыя і зафіксаваныя стопарнымі шайбамі 26 пластмасавыя штуцэры 25. Пад фланцы штуцэраў усталяваныя ўшчыльняльныя пракладкі 27.

У разьбовыя адтуліны ўкручваюцца штуцэры трубаправодаў абодвух контураў.

Бачок гідрапрывада тармазоў выраблены з напаўпразрыстай пластмасы, якая дазваляе кантраляваць узровень вадкасці, не здымаючы вечкі бачка. Ён мацуецца да кранштэйна стойкі пырскавіка кузава хамутом у подкапотном прасторы адсека рухавіка.

Ніжняя частка бачка падзелена перагародкай на дзве паражніны. Гэта забяспечвае незалежнае сілкаванне тармазной вадкасцю кожнага з двух контураў. Заліўная гарлавіна бачка мае разьбярства, на якую накручваецца вечка 56.

На гарлавіне бачка пад вечкам усталяваны пластмасавы корпус 57 кантактнай прылады з кантактамі 52 і 53 і гумовы адбівальнік 58, які не дапушчае пранікненне вадкасці да кантактаў.

Праз адтуліну корпуса 57 праходзіць штурхальнік 55, на верхнім канцы якога маецца рухомы кантакт 53, а на ніжнім - паплавок 60.

На корпусе кантактнай прылады ўсталяваны корпус 54 клемнай прылады з двума клемамі для правадоў. Пры ўсталёўцы корпуса заклёпвання клем прыціскаюцца да кантактаў. Праз адтуліну корпуса 54 выходзіць верхні канец штурхача 55.

Унутраная паражніну бачка паведамляецца з атмасферай праз адтуліну ў верхняй частцы адбівальніка 58, адтуліна ў корпусе 54 клемнай прылады і, далей, праз зазоры паміж карпусамі клемнай і кантактнай прылад.

Пры паніжэнні ўзроўня вадкасці паплавок 60 апускаецца, рухомы кантакт 53 датыкаецца з нерухомым кантактам 52, і на панэлі прыбораў загараецца лямпа з чырвоным святлафільтрам.

Для праверкі спраўнасці прылады кантролю ўзроўня вадкасці ў бачку варта націснуць на штурхач 55. Пры гэтым кантакты 52 і 53 замыкаюцца і загараецца кантрольная лямпа.

Рэгулятар ціску

Рэгулятар ціску 5 задніх тармазоў падлучаны ў абодва контуры тармазной сістэмы, і праз яго тармазная вадкасць паступае да абодвух тармазных механізмаў. Ён мацуецца ў маторным адсеку да левай стойкі пырскавіка кузава.

У рэгулятары ціску маюцца чатыры камеры: Е і Ў злучаюцца з галоўным цыліндрам, Д з правым, а Г з левым колавымі цыліндрамі задніх тормазаў.

У корпусе рэгулятара ціску ўсталяваная «плаваючая» утулка 70 з штурхачом 71. Каб раз'яднаць паражніны Е і Г, утулка штурхача абапал ушчыльняецца гумовымі кольцамі 69. Ва ўтулцы штурхача маецца радыяльная адтуліна, якое можа сумяшчацца з адтулінай гнязда корпуса рэгулятара запрасаваная заглушка 87. Калі ў зоне заглушкі будзе подтекание вадкасці, значыць ушчыльняльныя кольцы 69 прапускаюць вадкасць і іх варта замяніць.

Пад дзеяннем спружыны 67 утулка штурхача разам з апорнай шайбай 72 падціскаецца да ўтулкі 73, якая фіксуецца ў корпусе рэгулятара стопорным кольцам. Іншы канец спружыны 67 упіраецца ў корак 63, у якой завальцован клапан 65 разам з сядлом 66. Пад дзеяннем спружыны 64 клапан 65 падціскаецца да тарца колцавай канаўкі хвостовика штурхача 71. У сядле клапана выкананы восевая і радыяльная поласць Д рэгулятара.

З іншага боку ў штурхач упіраецца галоўка поршня 77. Ён усталяваны ва ўтулцы 76, якая са боку паражніны Ў ушчыльняецца кольцам 75, а з іншага боку ўпіраецца ў стопорное кольца.

Паражніны Ў і Г могуць паведамляцца паміж сабой праз зазор паміж поршнем 77 і ўшчыльняльнікам 74 у выпадку, калі галоўка поршня пад дзеяннем спружыны адыдзе ад ушчыльняльніка 74.

Ушчыльняльнік 74 і кольца 75 распіраюцца спружынай з апорнымі шайбамі да ўпора ўшчыльняльнікаў ва ўтулкі 73 і 76.

Момант уключэння рэгулятара ціску вызначаецца высілкам спружыны 79, якая дзейнічае на поршань праз упор 78. Іншы канец спружыны праз апорнае кольца 81 і ахоўны каўпачок 82 упіраецца ў отбортованную частку шклянкі 80. Ён фіксуецца на корпусе рэгулятара шляхам абціскання шклянкі на праточцы.

У зыходным становішчы педалі тормазу дэталі рэгулятара ціску займаюць наступнае становішча: галоўка поршня 77 пад высілкам спружыны 79 адціскаецца ад ушчыльняльніка 74 і ўпіраецца ў штурхальнік 71, перамяшчаючы праз яго клапан 65, які адыходзіць ад свайго сядла 66. Пры гэтым утворацца зазоры І і Ж (гл. гл. 29), праз якія камеры В і Е паведамляюцца адпаведна з камерамі Д і Г.

Прывад стаяначнай тармазной сістэмы

Прывад стаяначнай тармазной сістэмы механічны, дзейнічае на тармазныя механізмы задніх колаў. Ён складаецца з рычага 11 ручнога прывада, рэгулявальнай цягі 83, ураўняльніка 13, трасоў 14, рычага 20 (гл. гл. 27) прывада калодак і расціскной планкі 21, даўжыня якой можа змяняцца ўручную пры рэгуляванні тормазу.

Рычаг 11 стаяначнага тормазу шарнірна пальцам злучаецца з цягай 83. Палец стопар скобай. На іншым канцы цягі мацуецца рэгулявальнай гайкай з упартай шайбай ураўняльнік 13 трасоў. Палажэнне гайкі на цязе фіксуецца контргайкай.

У гняздзе, па канцах ураўняльніка, усталёўваюцца перадпакоі канцы задніх трасоў 14. Заднія наканечнікі трасоў злучаюцца з рычагамі ручнога прывада калодак.

Трос размешчаны ў шматслаёвай абалонцы, якая мае па канцах свае наканечнікі. Задні наканечнік усталёўваецца ў гняздзе шчыта тармазнога механізму, а пярэдні ўваходзіць у гняздо кранштэйна кузава. Акрамя гэтага, абалонка троса дадаткова абапіраецца на два кранштэйны рычага задняй падвескі і кранштэйна кузава. Згаданыя апоры абалонкі забяспечваюць вольнае, без заедания, перасоўванне ў ёй троса, а таксама засцерагаюць трос ад пашкоджанняў.

Рычаг 20 (гл. гл. 27) ручнога прывада калодак шарнірна нітам 22 злучаецца з задняй калодкай тармазнога механізму. Ніт фіксуецца гайкай. Рэбры калодкі і рычага заходзяць у пазы ўпораў расціскной планкі 21. На ніжні канец рычага ручнога прывада калодак апранаецца наканечнік 42 троса. Для звароту трасоў у зыходнае становішча пры растормаживании на іх канцах усталяваны спружыны 40.